جغرافياي شهري چيست؟
تعاريف مختلفي در رابطه با جغرافياي شهري بيان شده است كه به ذكر چند مورد از آنها ميپردازيم:
1- جغرافياي شهري روي نظام فضايي و موقع شهر تأكيد دارد و نظير ساير شاخههاي علم جغرافيا، علل پراكندگي مكانهاي شهري، تشابهات و تناقضات اجتماعي- اقتصادي ميان آنها را در ارتباط با شرايط مكاني مطالعه ميكند.
بر اساس تعريف فوق، جغرافياي شهري موارد زير را تأكيد مينمايد:
-نظام داخلي شهرها و ماهيت الگوها به ويژه كاربري زمين و حوزههاي اجتماعي در شهرها.
-بررسي روند اين الگوها و شكلگيري آنها در طول زمان
2- جغرافياي شهري درباره الگوهاي فضايي پديدههاي شهري، از نظر پراكندگي فضايي و نيز تأثير متقابل فضايي آنها مطالعه كرده و همچنين روندها را در داخل شهرها بررسي ميكند.
3- جغرافياي شهري، مطالعه جغرافيايي از شهرنشيني و حوزههاي شهري است. در واقع، در جغرافياي شهري، در يك طرف جغرافياي سيستماتيك (نظام يافته) و در سمت ديگر جغرافياي ناحيهاي قرار ميگيرد. پايگاه جغرافياي شهري ميان اين دو شاخه اصلي جغرافيا قرار دارد.
جنبههاي فضايي توسعه شهري از دو ديدگاه بررسي ميشود:
الف- درون شهري:
در اين قسمت، شهر به عنوان يك پديده مجزا و منفك در سيستم سكونتگاهي مطالعه ميشود كه مباحثي مثل: كيفيت كاربري زمين، مورفولوژي شهري و كاركرد شهر از آن جمله است.
ب- برون شهري يا تأثيرات متقابل فضايي يك حوزه شهري در حوزه شهري ديگر:
در اينجا تأثيرات مادر شهرهاي جهاني در مادر شهرهاي ملي، ناحيهاي و تأثيرات شهر مسلط به ساير شهرها و نواحي كشور و وابستگي فضايي شهر و ناحيه مورد بررسي قرار ميگيرد.
مفهوم پراكندگي فضايي در جغرافياي شهري:
مفهوم آن شكلگيري پديدههاي شهري در سطوح خطي، شبكهاي، سطحي و نظاير آن ميباشد و در آن تأثير متقابل فضايي، آمد و شد روزانه از محل كار به مركز خريد، جابجايي محله مسكوني و مسكن در داخل شهرها و موضوعاتي از اين قبيل بررسي ميشود.
ادامه مطلب...
منظور از«گرم شدن زمين» افزايش ميانگين دماي زمين است. «تغيير آب و هوا» در اثر اين افزايش دما به وجود ميآيد. گرم شدن زمين موجب تغيير الگوي بارش، افزايش سطح آب درياهاي آزاد و كاهش سطح آب درياچهها و تاثيرات وسيع بر گياهان، حيات وحش و انسانها ميشود.
اثر گلخانه اي چيست؟ گازهاي گلخانه اي چه گازهايي هستند؟
به مجموعهاي از گازها كه مقداري از انرژي خورشيد را در جو زمين نگه ميدارندو باعث گرم شدن جو ميشوند، گازهاي گلخانهاي ميگويند. بخار آب(H2O)، دي اكسيدنيتروژن (NO2)، دي اكسيدكربن (CO2) و متان (CH4) گازهاي گلخانهاي اصلي هستند. اگر اين گازها در جو نبودند، انرژي گرمايي خورشيد مجددا به فضا بر ميگشت و به اين ترتيب هواي زمين ۳۳ درجه سانتيگراد سردتر از الان ميشد. اثر گلخانهاي به افزايش دماي كره زمين در اثر وجود گازهاي گلخانهاي در جو زمين گفته ميشود.
آيا مي دانيد چرا به اين گازها، گازهاي گلخانهاي ميگوييم؟
آيا شما تا حالا يك گلخانه ديده ايد؟
گلخانه يك اتاق شيشهاي است كه نور خورشيد از شيشههاي آن به داخل ميتابد و هواي گلخانه را گرم ميكند. اما شيشههاي گلخانه اجازه نميدهند كه اين هواي گرم از گلخانه خارجشود.
جو يا هوايي كه در اطراف ماست، شبيه يك گلخانه است. گازهاي گلخانهاي در جو درست مثل شيشههاي گلخانه عمل ميكنند. نور خورشيد پس از عبور از لايههاي گازهاي گلخانهاي وارد جو زمين ميشود. زماني كه نور خورشيد به سطح زمين ميرسد، مقداري از انرژي گرمايي آن توسط خاك، آب و ساير موجودات جذب ميشود. مقداري هم در جو زمين ميماند و باقيمانده آن به فضا برميگردد. اگر مقدار گازهاي گلخانهاي در جو از حد طبيعي آن بالاتر باشد، انرژي كمتري به فضا برميگردد، در نتيجه جو زمين گرم تر ميشود و به دنبال آن دماي كره زمين بالا ميرود.
اثر گلخانهاي، كره زمين را به اندازهاي گرم نگه مي دارد كه ما انسان ها بتوانيم بر روي آن زندگي كنيم. اما اگر اثر گلخانه اي شدت يابد، ممكن است دماي زمين به قدري زياد شود كه ما و بقيه گياهان و جانوران نتوانيم گرماي آن را تحمل كنيم.
ادامه مطلب...
آشنایی با جغرافیای جامع و تخصصهای گوناگون آن نقش مهمی را در ارائه یك كار مطلوب زیربنایی و تحقیقاتی برعهده میتواند داشته باشد، از جمله:
جغرافیای ریاضی، دانستن موقع جغرافیایی، عرض منطقه، ارتفاع آفتاب، طول سایه و تغییرات آن در سال به معمار این امكان را میدهد كه ساختهاش در زمستان از حداكثر تابش خورشید برخوردار و تابستان به عكس باشد. بدین وسیله صرفهجویی حداقل 50 درصد انرژی را خواهد داشت و آشنایی با آثار گذشتگان و تجربه آنها میتواند آنرا تا 80 و 90 درصد نیز برساند.
جغرافیای طبیعی، آشنایی با طبیعت منطقه به خصوص عوامل آب و هوایی چون؛ باران و درجه حرارت و رطوبت و باد و تغییرات فاحش سالانه و دورههای طولانی چند ده ساله و صدساله معمار را به كارگیری نوع مصالح و جهت ساختمان و تعبیه در و پنجره و ایوان وسقف و غیره كمك خواهد كرد.
جغرافیای انسانی، آشنایی با تحولاتی كه آدمی بر چهره طبیعت به وجود آورده مانند راهها، شهرها، مراكز جمعیت، زمینهای كشاورزی، سد و غیره در كارهای شهرسازی، ساختمانهای عمومی، خیابانها، باغهای ملی، مددكار طراح خواهد بود. گرچه فقط در ساختمانهای مهم و شهرسازی تا حدی به این نكات توجه میشود. آن هم فقط براساس آمارهای موجود از مؤسسات مختلف و متفرق و با صرف وقت و هزینۀ زیاد، با وجود این ما اغلب به هنگام بارندگی های شدید، گرماهای تابستان و زمستان های سخت و یخبندان های معابر... صرف نظر از تحمل هزینههای گزاف با دشواری و عدم آسایش روبرو هستیم. در حالیكه با كسب اطلاعات جامع از جغرافیای منطقه و آمیختن آن با هنر معماری از قبل تمام آنها قابل پیشگیری میباشند.
ادامه مطلب...
سبخا (sebkha)
(′seb·kə)
سبخا:
يكي از محيط هاي تشكيل نمكهاي تبخيري است و شامل سبخاهاي قاره اي و سبخاهاي ساحلي مي باشد . سبخاهايي كه در كنار دريا قرار دارند يا از آب دريا و يا از آبهاي زيرزميني تغذيه مي گردند و شامل لاگونهاي بسته ساحلي مي باشند . درياچه هاي ساحلي و لاگون هاي محصور در خشكي كه توسط كانال باريكي با دريا مرتبط است از اين سبخاها محسوب مي شود كه كاملاً خشك شده اند و يا در فصول خشك با جهش آب دريا به درون آن تغذيه مي شوند .
مقدمه
تبخیری ها عمدتا رسوبات شیمیایی هستند که پس از تغلیظ نمکهای محلول در آب (در اثر تبخیر) رسوب کردهاند. کانیهای تبخیری اصلی شامل سنگ گچ یا ژیپس (CaSO4 و 2H2O ) و ایندریت (CaSO4) و نمک طعام یا هالیت (Nacl) میباشد. کانیهای تبخیری که بطور طبیعی پدید میآیند بسیار زیادند که از این میان نمکهای پتاسیم و منیزیم (سیلویت ، کارنالیت ، پلی هالیت ، کاینیت و کیزریت) از ترکیبات مهم برخی از رسوبات نمکی دریایی میباشند.
در برخی موارد ، ضخامت توالیهای تبخیری به 1000 متر یا بیشتر میرسد، که بیشتر حوضههای رسوبی بزرگ درون قاره ای در سطح جهان را پر می کند. سایر توالی های تبخری بار رسوبات غیر تبخیری، به ویژه سنگهای آهکی و مارنها ، به صورت بین لایهای هستند و در پلاتفرمهای پایدار فلات|فلاتها و حوضههای در حال فرونشینی یافت میشوند.
ادامه مطلب...