جغرافیای نظامی

مقدمه
جغرافيا در سازمان زندگي بيش از پيش به علوم رياضي وابسته است. در اين مکتب جغرافيا علم مطالعه پراکندگي فضاهاي زندگي و وابستگي هاي مکاني است. در اينجا، مفاهيم مکان و پراکندگي، اساس کار جغرافي دانان مي باشد.
چون جغرافيا به تفاوتهاي موجود به ميان عوامل طبيعي و انساني و نيز روابط انسان و محيط تأکيد و توجه دارد، تحليلهاي ناحيه اي با نگرشهاي مکاني و اکولوژي پياده ميگردد. جغرافياي نظامي که يکي از رشته هاي تخصصي جغرافياست، در جغرافياي ناحيه اي حضور فعال خود را نشان مي دهد و با برخورد عملي با مشکلات، نيازهاي نظامي را در برنامه هاي عملياتي و ستادي به صورت دقيق برطرف مي نمايد و در اجراي طرح هاي عملياتي بصورت بارزي ارائه طريق مي کند.
ايولاکست مي گويد: جغرافيا چه از نظر توصيفي و چه از نظر به اصطلاح طبيعي، با مشخصات اقتصادي، اجتماعي، جمعيتي و سياسي اش مي بايستي از جهت عملي و به عنوان يک قدرت دقيق در چهارچوب اعمالي که دستگاه حکومت براي کنترل تشکيلات مردم قلمرو خود و با جنگ انجام مي دهد، بايد مورد توجه قرار گيرد.
با توجه به تعاريف فوق، نقش جغرافياي نظامي در دفاع عامل و غير عامل بيشتر مشخص مي گردد که وسعت شکل و عمق و ديگر عوامل طبيعي در دفاع نقش خويش را عملي مي سازد و از طرفي عوامل انساني در دفاع عامل تأثير لازم را براي محيط نظامي اعمل مي کند. در اين راستا ايولاکست به تجزيه و تحليلهاي مختلف جغرافيايي که ارتباط نزديکي با عمليات نظامي دارد اشاره مي کند و به نام جغرافيا ستادهاي بزرگ نام مي برد که مي توان از آن به عنوان يک جغرافياي کاربردي نتيجه گرفت. در اين روند، مي توان تعريف نقش و قلمرو جغرافياي نظامي را بدست آورد. جغرافياي نظامي تأثير عوارض جغرافيايي يک منطقه را در حرکات نظامي که در آن منطقه اجرا شده و يا احتمال وقوع آن مي رود، تعيين و در داخل سرزمين يک حکومت مستقل، اثرات آن را نسبت به فعاليت هاي نظامي تشريح مي نمايد.
با توجه به تعريف فوق نقش جغرافياي نظامي در مسائل آفندي و پدافندي ملحوظ تر مي گردد.

اقتصادی- اجتما عی

جمعیت کل استا ن گیلان حدود 6/2 میلیون نفر می باشد. جمعیت حوزه آبخیز حدودأ 2/1 میلیون نفر می با شد . طبق سرشماری سا ل   1375این جمعیت در شهر های اصلی استا ن متمرکز می با شند(نظیر رشت با جمعیت 713،000 نفر، صومعه سرا با جمعیت 137،000 نفر و انزلی با جمعیت 120،000 نفر) در آمد نا خا لص منطقه ای گیلان در سا ل 1379 ، حدود 16،437 میلیارد ریا ل ( برابر با 2 میلیا رد دلار آمریکا) تخمین زده شده است. استا ن گیلان یکی از قطبها ی مهم کشا ورزی به ویژه تولید برنج محسوب می گردد. میزان برنج تولیدی در سا ل 1380-1379 حدودأ 990،000 تن بوده است. منطقه مورد مطا لعه شا مل 6 شهرستا ن رشت،انزلی، صومعه سرا، شفت، فومن و ما سا ل می با شد.

کا ربری اراضی

شکل زیر کا ربری اراضی را درسا ل 1382 در حوزه آبخیز نشا ن می دهد.( مربوط به تصا ویر حوزه آبخیز) مساحت حوزه آبخیز 3،610 کیلو متر مربع است.42%  از این اراضی جنگل،7/26% مزارع و شا لیزار،6/8 % باغ و 8 % شا مل منا طق شهری می با شد.

نقشه کاربری اراضی حوزه آبخیز تالاب انزلی

جغرافياي شهري چيست؟

تعاريف مختلفي در رابطه با جغرافياي شهري بيان شده است كه به ذكر چند مورد از آنها مي‌پردازيم:
1- جغرافياي شهري روي نظام فضايي و موقع شهر تأكيد دارد و نظير ساير شاخه‌هاي علم جغرافيا، علل پراكندگي مكان‌هاي شهري، تشابهات و تناقضات اجتماعي- اقتصادي ميان آنها را در ارتباط با شرايط مكاني مطالعه مي‌كند.
بر اساس تعريف فوق، جغرافياي شهري موارد زير را تأكيد مي‌نمايد:
-نظام داخلي شهرها و ماهيت الگوها به ويژه كاربري زمين و حوزه‌هاي اجتماعي در شهرها.
-بررسي روند اين الگوها و شكل‌گيري آنها در طول زمان

2-  جغرافياي شهري درباره الگوهاي فضايي پديده‌هاي شهري، از نظر پراكندگي فضايي و نيز تأثير متقابل فضايي آنها مطالعه كرده و همچنين روندها را در داخل شهرها بررسي مي‌كند. 
3-  جغرافياي شهري، مطالعه جغرافيايي از شهرنشيني و حوزه‌هاي شهري است. در واقع، در جغرافياي شهري، در يك طرف جغرافياي سيستماتيك (نظام يافته) و در سمت ديگر جغرافياي ناحيه‌اي قرار مي‌گيرد. پايگاه جغرافياي شهري ميان اين دو شاخه اصلي جغرافيا قرار دارد. 
جنبه‌هاي فضايي توسعه شهري از دو ديدگاه بررسي مي‌شود:
الف- درون شهري:
در اين قسمت، شهر به عنوان يك پديده مجزا و منفك در سيستم سكونتگاهي مطالعه مي‌شود كه مباحثي مثل: كيفيت كاربري زمين، مورفولوژي شهري و كاركرد شهر از آن جمله است.
ب- برون شهري يا تأثيرات متقابل فضايي يك حوزه شهري در حوزه شهري ديگر:
در اينجا تأثيرات مادر شهرهاي جهاني در مادر شهرهاي ملي، ناحيه‌اي و تأثيرات شهر مسلط به ساير شهرها و نواحي كشور و وابستگي فضايي شهر و ناحيه مورد بررسي قرار مي‌گيرد. 
مفهوم پراكندگي فضايي در جغرافياي شهري:
مفهوم آن شكل‌گيري پديده‌هاي شهري در سطوح خطي، شبكه‌اي، سطحي و نظاير آن مي‌باشد و در آن تأثير متقابل فضايي، آمد و شد روزانه از محل كار به مركز خريد، جابجايي محله مسكوني و مسكن در داخل شهرها و موضوعاتي از اين قبيل بررسي مي‌شود.